विज्ञान व तंत्रज्ञान आधारीत नावीन्यपूर्ण प्रकल्पांचे प्रदर्शन
जे. पी. नाईक सेंटर, एकलव्य कॉलेज च्या पाठीमागे, कोथरुड डेपो, पुणे येथे दुपारी १ ते ४ चा वेळात हे प्रदर्शन खुले होते .सकाळी 11 वाजता त्यांचे उद्घाटन एल अॅण्ड टी इन्फोटेकचे वरिष्ठ अधिकारी प्रत्यूष पांड्या , सुनील लोखंडे व सावित्री बाई फुले पुणे विद्यापीठाच्या डिझाईन, इनोव्हेशन सेंटरच्या समन्वयक डॉ. पूजा दोशी, जिल्हा व्यवसाय शिक्षण व प्रशिक्षण अधिकारी बी.आर.शिंपले यांच्या उपस्थितीत झाले.
सचिन पुणेकर यांनी प्रास्ताविक केले. नीलम हिरवे यांनी सूत्रसंचालन केले. निवृत्त न्यायाधीश एस.डी. गोखले, वसिम शेख, ओंकार बाणाईत हे मान्यवर उपस्थित होते. विज्ञान आश्रम चे संचालक डॉ योगेश कुलकर्णी यांनी स्वागत केले. महेंद्र भोर यांनी आभार मानले. हे प्रदर्शन ऑनलाइन स्वरूपात पण http://www.technovision.online/ या संकेतस्थळावर उपलब्ध आहे. त्याचे उद्घाटन सुनील लोखंडे यांनी केले.
प्रदर्शनातील विजेते - दादा महाराज नाटेकर पंचकोषाधारित विद्यालय (चिखली ), न्यू इंग्लीश स्कूल (धामारी ),आदर्श विद्यालय ( आंबोली ) या विजेत्यांना पारितोषिके देण्यात आली.
ग्रामीण भागाच्या प्रगती साठी संशोधन करा : प्रत्युष पांडया- प्रत्यूष पांड्या म्हणाले, 'नवीन शैक्षणिक धोरणात विद्यार्थ्यांना स्वतःच अडचणींवर संशोधन करून उत्तर शोधण्यास प्रोत्साहन देण्यात आले आहे.विज्ञान,नव संकल्पना लहान वयात विद्यार्थ्यांपर्यंत पोहोचविणे देशाच्या प्रगतीसाठी, ग्रामीण भारतासाठी आवश्यक आहे.एल अँड टी कंपनीचा सीएसआर विभाग आणि विज्ञानाश्रम नेहमी या उपक्रमांना पाठिंबा देईल.
शेणाच्या गोवऱ्या करायचे यंत्र, कांदा कापणी यंत्र, धान्य भरणी यंत्र, अॅक्वा पॉनिक्स, शेंग फोडणी यंत्र, शुध्द पाणी असे अनेक अभिनव प्रयोग या प्रदर्शनात मांडण्यात आले होते. ग्रामीण शेतीची क्रयशक्ती वाढून उत्पादन खर्च कमी करण्याची प्रेरणा या प्रदर्शनातील प्रयोग पाहून मिळत आहे, असे उद्गार बी.आर. शिंपले यांनी काढले. सुनील लोखंडे म्हणाले, ' विद्यार्थ्र्यांच्या प्रकल्पांना प्रोत्साहन, संशोधन खर्च दिला गेला तर ते आणखी प्रगती करतील. डॉ. दोशी म्हणाल्या, ' विद्यार्थ्यांच्या चिकित्सक बुद्धीला, नवोन्मेषाला प्रोत्साहन या विज्ञान प्रदर्शनात मिळाले.
शाळेतील मुलांना विज्ञान व तंत्रज्ञान याची गोडी लागुन भविष्यामध्ये आपल्या आवडीच्या विषयामध्ये करियर करता यावे व संशोधक वृत्ती विकसित व्हावी यासाठी विज्ञान आश्रम पाबळ यांच्या वतीने महाराष्ट्र, छत्तीसगड व उत्तरप्रदेश येथील १60 + शाळांमध्ये ८वी ते १० वी च्या मुलांना मुलभुत तंत्रज्ञानाची तोंडओळख (Introduction to Basic Technology) या विषयाचे शिक्षण दिले जाते. यासाठी विविध कंपन्यांची मदत होत असते. पुण्यामध्ये वन स्टेप – एल अँड टी इन्फोटेक या कंपनीच्या सहकार्यांने १५ शाळांमध्ये हा उपक्रम चालु आहे, अशी माहिती डॉ. योगेश कुलकर्णी यांनी दिली.
कोविड लॉकडाउन च्या काळात IBT अभ्यासक्रम चालू असलेल्या शाळेतील विद्यार्थी आपल्या घरीच विविध प्रकल्प बनवत होती. त्यासाठी त्यांना ऑनलाइन मार्गदर्शन मिळत होते. त्यांना शाळेतून साधने व मटेरियल पुरवले जात असे. शाळा बंद असतांना सुद्धा पुणे परिसरातील 15 शाळांनी अनेक समाजोपयोगी प्रकल्प केले.
या प्रकल्पांचा समावेश ‘टेक्नोवेशन’ मध्ये होता - या प्रदर्शनामध्ये १५ शाळानी एकूण ३० प्रकल्प मांडले. या प्रकल्पांचे वैशिष्ट्य म्हणजे विद्यार्थांनी स्वतःच्या, समाजाच्या व शाळेमधील समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी मुलभुत तंत्रज्ञानामध्ये आत्मसात केलेल्या ज्ञानाचा व कौशल्याचा कलात्मकतेने उपयोग करून घेतला व समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी विविध प्रकल्प तयार केले . तसेच प्रदर्शनामध्ये मांडण्यापुर्वी त्याचा उपयोग करून पाहीला .
इतकेच नाही तर प्रकल्पाला लागणारे साहीत्य स्थानिक पातळीवरती मिळणारे, टाकाऊतून टिकाऊ, व कमी किमतीत उपलब्ध होणारे असे वापरलेले , ज्यामुळे प्रकल्पाची येणारी किंमत ही सर्वसामान्यांना परवडेल अशीच आहे. विज्ञान आश्रमाच्या पुण्यातील DIY Lab तर्फे शाळेतील प्रकल्प तसेच Atal Tinkering Lab साठी पण प्रशिक्षण घेतले जाते. DIY Lab ले पण मागील वर्षी केलेले प्रकल्प सुध्दा यावेळी प्रदर्शित केले गेले.
